خواجه شمس الدين محمّد بن محمد حافظ شيرازی ملقب به لسان‌الغيب و ترجمان‌الاسرار، از بزرگترین شاعران نغزگوی ایران است.

تذکره نویسان نوشته‏اند که پدرش "بهاالدین محمد" بازرگانی می‏کرد و مادرش اهل کازرون و خانه ایشان در دروازه کازرون شیراز واقع بود.

ولادت حافظ  حدود سال  727 ه.ق در شیراز اتفاق افتاد. حافظ در کودکی از مهر پدر محروم گشت و در اوایل جوانی قرآن را با قرائت‏های گوناگون متداول آن زمان آموخت و اتخاذ تخلص "حافظ" نیز بدین دلیل است.

وی در جواني به آموزش قرآن و ادب عربي و علوم اسلامي پرداخت و در تفسير، كلام، حكمت و ادب تبحّر يافت. پيوسته در شيراز اقامت نمود و تنها سفري به يزد كرد. از میان امیران عصر خود چند تن را مانند ابواسحاق اینجو، شاه شجاع  و شاه منصور در اشعارش ستوده است.

ديوان کلیات حافظ مرکب است از پنج قصیده، غزل‏ها، مثنوی کوتاهی معروف به "آهوی وحشی" و "ساقی نامه"، قطعه ها و رباعی‏ها.

در تفأل به دیوان حافظ، چون در هر غزلی می‏توان توجیه بیتی را حسب حال تفأل کننده یافت، بدین سبب سراینده دیوان  را "لسان الغیب" لقب داده اند. وفات حافظ به‏سال 792 ه.ق  اتفاق افتاد.

او دارای زن و فرزندان بود. درباره عشق او به دختری "شاخ نبات" نام، افسانه‏هایی رایج است و بنابر همان داستان‏ها حافظ آن دختر را به عقد مزاوجت درآورد. چند بار در شعرهای حافظ به اشارتی که به مرگ فرزند خود دارد بر می خوریم.

حافظ را پس از وفات، در گورستان مصلی به خاك سپردند. نخستین ‌بار ابوالقاسم بابر پسر ميرزا بايسنغر نواده شاهرخ بن تيمور بر مقبره وی، آرامگاهي بنا نمود.

اولين ديوان اشعارش را محمد گلندام گردآوری نمود.