شهرستان قیر و کارزین یکی از شهرستان های استان فارس ایران با مرکزیت شهر قیر است. این شهرستان با وسعتی نزدیک به 3400 کیلومتر مربع؛ آب و هوایی گرم و سوزان در فصل تابستان، و هوایی خنک و نسبتا سرد در فصل زمستان دارد. شهرستان قیرو کارزین با شهر های فیروزآباد، جهرم، خنج و فراشبند هم مرز است.
کاروانسرای مدخان
کاروانسرای مدخان در روستای مدخان از توابع بخش مرکزی شهرستان قیروزکارزین استان فارس واقع شده که در عین حال شرایط زلزلهخیز بودن این منطقه همچنان سالم و پابرجا باقی مانده است. این کاروانسرا که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در فاصله پنج کیلومتری شرق روستای مدخان و در جنوب غربی مخزن سد سلمان فارسی قرار گرفته و مربوط به دوره قاجاریه است. ارتفاع این کاروانسرا از سطح دریا 892 متر بوده و با مصالح سنگ و ملات گچ احداث شده است و در چهار گوشه و در وسط اضلاع بیرونی کاروانسرا هفت برج توپر ساخته شده که جنبه استحکامی و حفاظتی داشتهاند. ورودی کاروانسرا از ضلع شمالی بوده و پس از ایوان ورودی وارد حیاط کاروانسرا میشویم. در حیاط آن سکوهایی قرار دارد که محل بارانداز کاروانیان بوده و چهار ضلع کارونسرا قرینهاند و شامل یک ایوان به عرض سه متر در وسط و سه حجره در هر طرف هستند. ورودی حجرهها دارای طاق جناقی است که از طریق ورودی به عرض 250 سانتیمتر به فضای داخل حجرهها راه مییابیم که دارای پوشش گنبدی بوده و در چهار گوشه کاروانسرا قرار دارند که به وسیله ستون و طاقهای جناقی فضای بیشتری را در برگرفته است.کاروانسرا از معماری خشن برخوردار بوده و فاقد هرگونه تزئینات است که نوع بهرهبرداری از این اثر در گذشته خدماتی بوده و در حال حاضر به صورت متروکه است.
سرآسياب قير و کارزين
سرآسياب قير و کارزين از مکانهاي زيبا و ديدني شهرستان قيروکارزين در جنوب استان فارس است. اين تفرجگاه با چشمه هميشه جوشان، در فاصله چند صد متري شرق شهرک الهادي در شمال شرق شهر قير واقع شده است.شهرستان قیر و کارزین در ۱۴۵ کیلومتری جنوب شرق شیراز قرار دارد. از آب این چشمه در قدیم برای گرداندن چند آسیاب استفاده می شده است اما هم اکنون آب این چشمه بخش وسیعی از باغات و زمین های زیر دست را سیراب می کند. از ویژگی های این تفرجگاه زیبا، وجود چشمه های پرآب و گوارا است که از دل کوه می جوشد و پس از عبور از تنگه های پر پیچ و خم، از دامنه کوه به دشت سرازیر می شود. وجود باغهای سرسبز مرکبات و نخیلات ، تفرجگاههای بکر ، چشمههای آبگرم و یادمانهای بی نظیر تاریخی جلوه گر سیمای زیبایی از این شهر تاریخی است. زیرساختهای گردشگری منطقه سرآسیاب قیر در شهرستان قیروکارزین استان فارس در حال اجرا است. منطقه نمونه گردشگری سرآسیاب با توجه به قرار گرفتن در کنار جاده آسفالت داخل شهر قیروکارزین و مسیر دسترسی آسان از طریق وسایل نقلیه شخصی و عمومی و اتصال به راههای ارتباطی بزرگراه، فرودگاه، بندر و راهآهن از موقعیت منحصر به فردی برخوردار است. آب و هوا این تفرجگاه باعث رشد درختان همیشه سبز و زیبا در این منطقه شده است.
سد سلمان فارسی
سد سلمان فارسی یک سد بتونی در جنوب استان فارس در شهرستان قیروکارزین روی رودخانه قره آغاج است. این سد ۱۴۰۰ میلیون متر مکعب گنجایش ذخیره آب دارد و بزرگترین سد استان فارس می باشد . این سد به عنوان منبع اصلی آب آشامیدنی شهرها و روستاهای جنوبی استان فارس عمل میکند و در تأمین آب منطقه به ویژه در شرایط خشکسالی سالهای اخیر نقش بسزایی داشته است. تاج سد در شهرستان قیر و کارزین و دریاچه آن در شهرستان جهرم میباشد. ارتفاع این سد ۱۲۵ متر از پِی، عرض آن در قسمت پِی ۶۳ متر و عرض آن در تاج سد ۷ متر میباشد.
نقش پارتی
در سه کیلومتری شهر قیر مرکز شهرستان قیروکارزین و در سمت چپ جاده قیر- فیروزآباد در منطقهای میان گردنه سم دلدل و گلومش، نقش برجسته یک سرباز پارتی دیده میشود. این نقشبرجسته سرباز پارتی با تیر و کمان کشیده، تیردان و کلاهخود بر روی یک تخته سنگ بزرگ مکعبی شکل به طول 240 و عرض 170 سانتیمتر حجاری شده که صحنه یک تیراندازی را به تصویر میکشد؛ این اثر به شماره 939 به ثبت رسیده و قدمت آن به بیش از 2 هزار سال میرسد. نقشبرجسته سرباز پارتی که در منطقه به نقش رستم معروف بوده و در قدیم به آن قدمگاه میگفتهاند تنها اثر پارتی حجاری شده در فارس به شمار میرود که از ابتدای خلق آن تا به امروز هیچگونه اقدام حفاظتی برای جلوگیری از تخریب و نگهداری از این اثر برجسته تاریخی صورت نگرفته است.
قلعه گبری
در فاصله حدود 550 متری شهر قیر، در دامنه کوه مشرف به شهر، بقایای قلعه ای به نام گیری برجاست. احتمالا قدمت آن به پیش از اسلام باز می گردد. هنوز آثار پی هایی از جنس سنگ و ساروج و یک دهانه چاه سنگی در آن وجود دارد. مسجد کُردشول درکنار روستای کُردشول، بقایای دیوارها و طاق های مسجدی با ملات سنگ و ساروج باقی است. مسجد در روستای کردشول و در 6 کیلومتری شرق قیر قرار دارد.
پل عروس
این پل که بر روی رودخانه قره آغاج در 17 کیلومتری جنوب قیر به طرف خنج قرار دارد، دارای 9 پایه ستون از سنگ های مکعبی بزرگ است که با بست های دم چلچله ای به هم متصل هستند و از 8 دهانه درست شده اند. ارتفاع پایه ستون ها بین 8 تا 12 متر بوده و اکنون فقط چند پایه از پل باقی است. از دیگر آثار شهرستان قیروکارزین، مسجد و حمام قدیمی کارزین، قلعه پرگان، مقبره سیدتاج الدین محمد (ع)، امامزاده سبزپوشان (ع)، قلعه شاه بربر و آب انبارهای متعدد است.