بنیاد فارس شناسی شیراز

شیراز

شیراز، شهر بزرگان و اولیای الهی و دیار شاعران و فیلسوفان، عارفان و دانشمندان نامی، سرزمین سرداران و امیران شجاع و مهد عالمان و فقیهان و برجستگانی از علوم و فنون گوناگون خاصه پزشکان و مهندسان و زادگاه هنرمندان نامی ایران زمین است. این شهر پرآوازه، در دوران‌های گوناگون تاریخی برخوردار از رجال بزرگ و شهره‌ای است که نام و آثار برخی از آنان عالمگیر شده است.

حافظ شیرازی

خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین حافظ شیرازی شاعر بزرگ سده هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) و یکی از سخنوران نامی جهان است. بیش‌تر شعرهای او غزل هستند که به غزلیات حافظ شهرت دارند. او از مهمترین تاثیرگذاران بر شاعران پس از خود شناخته می‌شود. در قرون هجدهم و نوزدهم اشعار او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نام او بگونه‌ای به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هرساله در تاریخ ۲۰ مهرماه مراسم بزرگداشت حافظ در محل آرامگاه او در شیراز با حضور پژوهشگران ایرانی و خارجی برگزار می‌شود. در ایران این روز را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.

سعدی شیرازی

سعدی شیرازی ملقب به مشرف الدین (۵۸۵ یا ۶۰۶ – ۶۹۱ هجری قمری) شاعر و نویسنده پارسی‌گوی ایرانی است. آوازه او بیشتر به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست. جایگاهش نزد اهل ادب تا بدان‌جاست که به وی لقب استاد سخن داده‌اند. آثار معروفش کتاب گلستان در نثر و بوستان در بحر متقارب و نیز غزلیات وی است.

قطب‌الدین شیرازی

قطب‌الدین شیرازی یکی از علمای ایرانی قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است که نقش مهمی در گسترش حکمت و فلسفه، علوم طبیعی، پزشکی و هنر خود داشته است. فرزند مولانا ضیاءالدین مسعودبن مصلح کازرونی پزشک معروف و از مشایخ صوفیه در سال ۶۳۳ هجری قمری در دوتنگ کازرون پا به عرصه هستی نهاد. در سال ۱۳۹۰ هزار و دویست و پنجاهمین سالگرد تولد قطب الدین شیرازی از طرف ایران و سازمان یونسکو جشن گرفته شد.

علی‌اصغر حکمت

علی‌اصغر حکمت سیاست‌مدار، ادیب، شاعر، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی است. وی سیاست‌مدار در دوره رضا شاه و محمدرضا شاه، چندین دوره عهده‌دار مقام وزارت، نخستین رئیس دانشگاه تهران، و بنیان‌گذار کتابخانه ملّی ایران در مقام وزیر فرهنگ و معارف وقت و بنیان‌گذار نشریه فروغ تربیت است.

محمد نمازی

محمد نمازی در ۱۲۷۵ خورشیدی در شیراز زاده شد و در فروردین ۱۳۵۱ خورشیدی در شیراز درگذشت، از ثروتمندان ایرانی بود که جزو خیرین و نیکوکاران روزگار به شمار می‌آمد و با وجود سالیان مدید اقامت در ایالات متحده آمریکا، منشاء پدید آمدن آثار خیریه و ابنیه عام المنفعه بسیاری، به‌ویژه در زادگاه خود، شهر شیراز گردید، که از آن جمله بیمارستان نمازی شیراز، بسیار مشهور است. دوران کودکی را در هند و چین گذراند. سال‌های جوانی را در شیراز و تهران سپری کرد. در سال ۱۳۰۳ به قصد سیاحت به آمریکا رفت، اما این سفر سرنوشت او را تغییر داده و نزدیک به سی سال در آنجا اقامت کرد.

ابراهیم گلستان

ابراهیم گلستان (زاده ۲۶مهر ۱۳۰۱ در شیراز)، کارگردان، داستان‌نویس، مترجم، روزنامه‌نگار و عکاس ایرانی است. فارغ‌التحصیل دانشکده حقوق دانشگاه تهران است. او اولین کارگردان ایرانی‌ست که برنده یک جایزه بین‌المللی شده‌است. وی از متفکران هنرمند پیشرو ایران به حساب می‌آید و بسیاری از اتفاقات هنری پس از او وامدار او هستند. ابراهیم گلستان در سال ۱۳۴۰ برای فیلم یک آتش موفق به دریافت مدال برنز از جشنواره ونیز شد. از دیگر ویژگی‌های داستان نویسی ابراهیم گلستان، خلق مجموعه داستان‌های به هم مرتبط است که در ایران این نوع داستان نویسی با گلستان آغاز می‌شود، در حالی که در غرب سابقه طولانی تری دارد، اما نکته مهم در این نوع آثار گلستان، خلق نوعی جدید از داستان نویسی است که ریشه در ادبیات کلاسیک ایران، مانند منطق الطیر، دارد. این نوع داستان‌ها نه براساس درون مایه یا شخصیت‌های داستانی، بلکه براساس ساختارهای مشابه به یکدیگر مرتبط می‌شوند.

علی اصغر خدادوست

علی اصغر خدادوست در سال ۱۳۱۴ در شیراز زاده شد. پروفسور خدا دوست استاد چشم پزشک دانشگاه‌های آمریکا بود. وی یکی از چشم‌پزشکان ایرانی معروف در عرصه بین‌المللی بودند که در چندین بیمارستان معروف به عمل و پژوهش در مورد مشکلات قرنیه چشم مشغول بود. وی در سال ۱۳۹۶ به علت عارضه قلبی در یکی از بیمارستان‌های آمریکا بستری و پس از عمل جراحی بای پس به کما رفت و ، در نیویورک امریکا در سن ۸۲ سالگی درگذشت. ایشان دبستان و دبیرستان را در شیراز پشت سر گذاشت و به عنوان آموزگار در دبستان داوری داراب مشغول به کار آموزگاری شد. در سال ۱۳۳۳ در آزمون ورودی دانشکده پزشکی شیراز شرکت نمود و با درجه ممتاز بین داوطلبان پذیرفته و در این دانشکده مشغول به تحصیل شد. دوره شش ساله پزشکی را با درجه ممتازپشت سر گذاشت و پس از یک سال گذراندن دوره دستیاری چشم و گوش و حلق و بینی در بیمارستان نمازی دانشگاه شیراز در سال ۱۳۴۱ از طرف دولت برای گذراندن دوره تخصصی در ایالات متحده انتخاب شد. وی بنیانگذار بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی خدادوست شیراز بود.

عباس دوران

عباس دوران ( ۱۳۲۹، شیراز - ۱۳۶۱، بغداد) از خلبانان نیروی هوایی ایران بود که در ماه‌های آغازین جنگ ایران و عراق نقش مهمی در بمباران اهداف دشمن عراقی ایفا کرد. خلبان عباس دوران در دو سال اول جنگ بیش از ۱۲۰ عملیات و پرواز برون مرزی داشت. عباس دوران در سال ۱۳۲۹ در شهر شیراز به دنیا آمد. دوران کودکی، نوجوانی و جوانی را در شیراز گذراند و پس از اخذ مدرک دیپلم در سال ۱۳۴۹ به خدمت سربازی رفت. عباس دوران در سحرگاه ۳۰ تیر ۱۳۶۱ بر فراز حریم هوایی بغداد به‌پرواز درآمد و پالایشگاه الدوره در ضلع جنوبی بغداد را نشانه رفت. وی، تمامی بمب‌های خود را بر روی پالایشگاه فرو ریخت، اما هواپیمایش در آسمان بغداد مورد اصابت موشک‌های ضد هوایی ارتش عراق قرار گرفت. از پیکر وی، بیست سال بعد در سال ۱۳۸۱ تکه‌ای از استخوان پا به ایران بازگشت که در ۱۰ مرداد ۱۳۸۱ خانواده وی آن‌را در شیراز به خاک سپردند.

صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی

صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به ملاصدرا و صدرالمتألهین متأله و فیلسوف شیعه ایرانی، یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان و روحانیان جهان اسلام در سده یازدهم هجری قمری و بنیان‌گذار حکمت متعالیه است. ملاصدرا در روز نهم جمادی‌الاول سال ۹۸۰ هجری قمری، در شیراز و در محله قوام زاده شد و او را محمد نام نهادند. به روایتی پدر او خواجه ابراهیم قوام، مردی دانشمند و وزیر فرماندار پارس بود و صدرالدین محمد تنها فرزند او، حاصل یک دعا بود. به باور هانری کربن خواجه ابراهیم بازرگان بود و به خرید و فروش مروارید، شکر بنگاله و شال کشمیری می‌پرداخت. وی هر از گاهی برای به دست آوردن مروارید به مغاص لؤلؤ در بحرین می‌رفت. ظهور ملاصدرا در حوالی پایان هزاره اول پس از پیدایش اسلام به وقوع پیوست، و لذا، کارهای او را می‌توان نمایش دهنده نوعی تلفیق از هزار سال تفکر و اندیشه اسلامی پیش از زمان او به حساب آورد.

سیمین دانشور

سیمین دانشور (زاده ۸ اردیبهشت سال ۱۳۰۰ خورشیدی در شیراز اسفند سال ۱۳۹۰ خورشیدی در تهران) نویسنده و مترجم ایرانی و همسر جلال آل‌احمد بود. وی نخستین زن ایرانی بود که به صورتی حرفه‌ای در زبان فارسی داستان نوشت. مهم‌ترین اثر او رمان سووشون است که نثری ساده دارد و به ۱۷ زبان ترجمه شده است. او فرزند محمدعلی دانشور (پزشک) و قمرالسلطنه حکمت (مدیر هنرستان دخترانه و نقاش) بود. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را مدرسه انگلیسی مهرآیین انجام داد و در امتحان نهایی دیپلم شاگرد اول کل کشور شد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته ادبیات فارسی به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت. سووشون از جمله پرفروش‌ترین آثار ادبیات داستانی در ایران به شمار می‌رود. دانشور همچنین عضو و نخستین رییس کانون نویسندگان ایران بود.

محمدشفیع شیرازی

محمدشفیع شیرازی (۱۱۹۷–۱۲۶۲ ه‍. ق/ ۱۷۸۳–۱۸۴۶ م) فرزند محمد اسماعیل، داماد رحمتعلیشاه شیرازی ملقب به متخلص به وصال شیرازی و کنیه‌اش ابومحمد و ابواحمد، از شعرا، ادیبان و خوشنویسان معروف شیرازی در سده سیزدهم هجری بود. او گاهی آثار خوشنویسی خود را با امضاء «میرزا کوچک» و گاهی با نام «وصال شیرازی» رقم می‌زد. وصال از بزرگترین شاعران و ادیبان سده سیزدهم هجری است. دیوان اشعار او نزدیک به سی هزار بیت دارد. وصال در مرثیه سرایی از تمامی شعرا گوی سبقت را ربود. از سروده‌های وی دیوان شعر و مثنوی "بزم وصال" است و اتمام مثنوی "فرهاد و شیرین" وحشی بافقی است که ناتمام مانده بود. او همچنین "اطواق الذهب" اثر زمخشری را به فارسی ترجمه کرده است. وصال همه خطوط متداول را خوش می‌نوشت. آثار متعددی از او در خط نسخ٬ نستعلیق و شکسته‌نستعلیق موجود است؛ ولی در خط نسخ بیش از سایر خطوط مهارت داشت و در این خط علاوه بر استواری، ملاحت و لطافت خاصی داشت.

عظيم محمودزاده شیرازی

عظيم محمودزاده شیرازی در سال 1348 متولد شد . تحصيلات خود را تا اخذ کارشناسی ارشد روان شناسی ادامه داد و هم زمان کارشناسی ارشد ادبیات فارسی را نیز اخذ کرده است. وی از نوجوانی پیوسته در حال تحقیق و پژوهش بوده و در زمینه های ادبیات ، تربیتی ،تاریخ، فرهنگ و فولکلور محلی آثاری را پدید آورد ه است . وی عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان کشور و عضو انجمن طب سنتی کشور و عضو انجمن روانشناسی کشور می باشد. او شاعر ، نویسنده ، وپژوهشگر است. اما بیشترین همت خود را در زمینه تحقیق و پژوهش بکار برده و کتابها و مقالات علمی فراوانی ارائه داده است. مدیریت حوزه هنری سازمان تبلیغات و تشكيل جلسات ادبي شعر و قصه نويسي و نشر فصلنامه قلم و سردبیری آن در سال1369تا 1376 از كارهاي اوست. ساخت چهار فیلم کوتاه هنری در انجمن سینمای جوان با نام های ، دسترنج، خاطره ، عقده ها، و تک چرخ از کار های اوست. او پس از مهاجرت به تهران در سالهای 1376 تا 1379 به مدت سه سال در معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش به کار در حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش پرداخت و همزمان در صدا و سيماي مركزي جمهوری اسلامی در بخش هاي مختلف از جمله گروه اجتماعي و ادبي و کودک و نوجوان به نويسندگي و برنامه سازيِ برنامه های تربیتی پرداخت. در سال 1380 بعنوان محقق نمونه توسط آموزش و پرورش برگزيده شد در سال 1382 نفر برتر سومین کنگره قصه نویسان کشوری شد. همچنین نفر اول جشنواره داستان نویسی دانشجویی دفاع مقدس در سال 1385 بوده و پژوهشگر نمونه دانشگاه در سال 1386 و 1387در رشته روانشناسی است. او تا كنون بیش ازچهل كتاب نوشته است كه از اين تعداد سی كتاب وي توسط ناشران مختلف در سراسر کشور چاپ و نشر شده است او هم اکنون شاغل در آموزش و پرورش در سمت مشاور مدارس است و به کار مشاوره و رواندرمانی در مراکز درمانی نیز اشتغال دارد.

اسامي بعضی از کتاب های منتشر شده به شرح زیر می باشد:

1. زبان رمزي طبيعت
2. آداب زندگي
3. تفسير حجم سبز سهراب سپهري
4. حرفهاي تازه
5. مجموعه داستان آدم آبي
6. مجموعه داستان زندگي در پيله
7. بچه های مدرسه ظهیر
8. نقش تربیتی نمادها
9. برادران خورشید
10. رموز موفقیت در زندگی
11. ابدال حق
12. طب المزاج
13. راز سلامتی با طب سنتی
14. درمان بدون دارو
15. طب جندی شاپور
16. درمان بیماری ها به روش سنتی
17. جستاری در فلسفه ی زندگی.
18. نشانه بیماری ها در چهره

قامحمداسمعیل

قلمزن٬دواتگر٬زرگر٬ اقامحمداسمعیل (زرمهر)فرزند میرزا محمودشیرازی ونوه غلامحسین بیگ هنرمندان قلمزنی مکتب شیراز متولد۱۲۵۰شمسی از اساتید مشهور و بنام شیراز بوده نام ایشان درکتاب اثارعجم صفحه۵۵۲ درمعرفی اهل صنایع شیراز ٬اینگونه امده قلمزن اقامحمد اسمعیل صانعی ایست بی بدیل. ایشان پدر واستادشادروان علی اصغر زرمهر شیرازی هنرمند نابغه درچند رشته .قلمزنی مکتب شیراز٬خوشنویس٬نقاش٬زرگر٬دواتگر٬ نیز بودند. وسرانجام درتارخ۱۳۲۳شمسی درشیراز دارفانی راوداع گفت ودردارالسلام شیراز دفن شدند.

علی اصغر زرمهر شیرازی

علی اصغر زرمهر شیرازی. این استاد فقید یکی از بزرگان وفرهمندان قلمزنی معاصر ایران٬زاده شیراز٬فرزند استادمحمد اسمعیل ونوه خلف استاد محمود شیرازی هستند و درسال۱۲۸۶خورشیدی درمحله ی درب شیخ چشم به دنیای پر هنرشیراز باز کردند. شهره بود به چیره دستی درقلمزنی وتسلطشان به دواتگری و ظرف سازی. آوازه ای هم داشتند برای هنر آفرینی هایشان درزرگری ونقاشی وخوش نویسی٬ ایشان در مدت حیاط خود آثاری بسیارزیبای خلق کردند٬که نزد مجموعه داران هست.که هریک حکایتی از هنر ومهارت ایشان در طراحی واجرا دارد. خوشبختانه آثاری از ایشان به یادگار مانده که درمکان هایی عمومی نگه داری میشود و برای عموم قابل بازدید است. سردر شبستان داخلی خانقای احمدی شیراز یکی از این آثار است که استاد ساخت قلمزنی٬مطلا کاری ومینا کاری آن را برعهده داشته اند این اثر مدت ۶سال به سامان رسیده بگواه امضای خود استاد درسال ۱۳۴۳ به اتمام رسیده.

اقا فتحعلی شیرازی

اقا فتحعلی شیرازی فرزند اقا محمد جعفر از خوشنویسان وشاعر نامی شیراز قرن دوازدهم بودند ودر شعر حجاب تخلص مینمود و تاریخ فوت ایشان را فرصت شیرازی سال ۱۲۶۹ قمری ومحل دفن ایشان را شاه چراغ ذکر کردند.

اقا لطفعلی

اقا لطفعلی از نقاشان مشهور وبنام شیراز بودند٬ در هنر خود بینظیر وصاحب سبک بود٬و سرانجام در سال ۱۲۸۸ ه ق در شیراز دار فانی را وداع گفت ودر دارالسلام شیراز دفن میباشند آثار بسیاری از ایشان در موزههای ایران و جهان موجود میباشد.

سید محمد دادرس

سید محمد دادرس (قلمزن و نقاش مکتب شیراز) زاده شیراز به سال ۱۲۸۲خورشیدی محله بالاکف، استاد دادرس از مشاهیر هنر نقاشی وقلمزنی مکتب شیراز واز منتخبین جشن هنر شیراز ‌نیز بود، وبصورت حرفه ای آموزش نقاشی وقلمزنی را به هنر آموزانش دنبال می‌کرد ایشان در قلمزنی ونقاشی صاحب سبک و ‌شیوه خاص خود بود وی در تکنیک سیاه قلم در نقاشی بسیار توانا ‌وچیره دست بود ایشان هنر قلمزنی را نزد استاد اکبر اقا بابا خان آموخت، ازشاگردان سید محمد دادرس رامی‌توان همسرش شادروان بانو رحمت دادرس را نام برد که از هنرمندان بسیار توانا در رشته قلمزنی مکتب شیراز بود سرانجام وی در تاریخ ۱۳۵۷درشیراز دار فانی راوداع گفت ودر حرم علی ابن حمزه شیراز دفن شدند.

محمد حسین شیرازی

محمد حسین شیرازی ملقب به کاتب السلطان فرزند محمد علی تاجر شیرازی. وی از برجسته ترین خوشنویسان دوره قاجار از اواسط قرن سیزدهم تا اوایل قرن چهاردهم بوده نام ایشان در کتاب آثار عجم نوشته فرصت الدوله شیرازی در فهرست برترین خوشنویسان شیراز امده.

سیدصدرالدین شایسته شیرازی

سیدصدرالدین شایسته شیرازی نگارگر نقاش و مجسمه ساز نامی و صاحب سبک شیرازی متولد ۱۲۷۱خورشیدی واز شاگردان مکتب کمال الملک و فرصت الدوله شیرازی بود ودر نقاشی (صدر شایسته) رقم میکرد وی از آخر قرن سیزدهم تا اواسط قرن چهاردهم می زیسته و سر انجام در تار یخ نهم مهر ماه۱۳۶۲خورشیدی دیده از جهان فروبست. از آثار ایشان که در دید عموم میباشد را میتوان تصویر کریم خان زند در موزه پارس شیراز نام برد.

میرزا محمد نصیرالحسینی

میرزا محمد نصیرالحسینی. معروف به فرصت الدوله شیرازی متولد ۱۲۳۳ خورشیدی در شیراز او فرزند میرزا جعفر متخلص به بهجت و برادر بزرگتر میرزا محمد حسین متخص به رخصت الدوله بوده. ایشان سرانجام در تاریخ ۱۲۹۹خورشیدی در شیراز دیده از جهان فرو بست ودر جوار ارامگاه حافظ شیرازی دفن شد.

حسین بهزاد زاده

حسین بهزاد زاده شیراز به سال۱۲۷۳خورشیدی از هنرمندان نگار گری ونقاش ایرانی وی فرزند میرزافضل الله و(نوه هنر مند شهیر شیرازی میرزا لطف الله در هنر نقاشی ونویسندگی در عصر قاجار بود). سر انجام ایشان در۲۱مهر ماه ۱۳۴۷در تهران دیده از جهان فرو بست.

استاد اکبراقاباباخان

استاد اکبراقاباباخان (معروف به اکبر خان)فرزند محمدرضا زاده۱۲۴۷خورشیدی از خیرین وهنرمندان چیره دست قلمزنی شیراز وی به شیوه خاص خود جهت خلق آثارش از نقاشیهایی به سبک اروپایی الهام گرفته وآثاری بینظیر از خود بجای گذاشته. وی مدتی در هنرستان پهلوی مشغول آموزش طراحی وقلمزنی به دانش آموزان شیرازی بوده. سرانجام ایشان در سن ۷۹سالگی دارفانی را وداع گفت ودر آرامگاه خانوادگی خود در دارالسلام شیراز دفن شد.