کریم خان زند
كريم‌خان مؤسس خاندان زند در ايران و از طايفة لك ايل زند بود.
از همان ابتدای با عنوان کریم بیک که به کریم توشمال نیز شهرت داشت (توشمال به معنای بزرگتر و کدخدا) به مناسبت شجاعت آمیخته به فرزانگی مورد توجه دیگران قرار گرفت و پس از کسب پیروزی هایی سران زندیه به وی لقب "خان" دادند و او را "کریم خان" نامیدند.
کریم خان پس از چندی اصفهان را متصرف شد. چندی هم با محمدحسن خان قاجار(پدر آغا محمد خان قاجار) دیگر مدعی پادشاهی ایران درگیر بود که بر وی نیز چیره گشت.
سرانجام در سال 1178 هـ.ق با عنوان «وكيل الرعايا» (نماینده مردم) زمام امور را به‌دست گرفت. وي بر سراسر ايران به‌جزخراسان فرمانروايي داشت كه آن را نیز به ميل خود در اختيار شاهرخ شاهزاده افشار قرار داده بود. تنها جنگ دوران فرمانروایی کریم خان، جنگ بصره می باشد. وي شيراز را پايتخت خويش قرارداد و در آن بناهايي هم‌چون بازار وکیل، مسجد وکیل، ارگ کریم خانی و حمام وکیل را بنا نمود.
از دیگر اقدامات سازنده وی ساخت باغ نظر، باغ جهان نما، ایجاد دیوار و عمارت براي بقعه چهل تنان، سنگ قبر شاه شجاع، ایجاد حصار و گذاشتن سنگ مرمر برای آرامگاه حافظ، همچنین ساخت امارتی برای آرامگاه سعدی و روانه کردن آب رکن آباد به سوی شهر می توان نام برد. او به خوشنويسي، نقاشي و موسيقي نیز توجه ويژه داشت.
كريم‌خان در 13 صفر سال 1193 هـ.ق برابر با 1799 م درگذشت. او را در عمارت كلاه فرنگي به‌خاك سپردند.
پس از مرگش بزرگترین پسرش ابوالفتح خان به فرمانروایی رسید.
سرانجام در سال 1178 هـ.ق با عنوان «وكيل الرعايا» (نماینده مردم) زمام امور را به‌دست گرفت. وي بر سراسر ايران به‌جزخراسان فرمانروايي داشت كه آن را نیز به ميل خود در اختيار شاهرخ شاهزاده افشار قرار داده بود. تنها جنگ دوران فرمانروایی کریم خان، جنگ بصره می باشد. وي شيراز را پايتخت خويش قرارداد و در آن بناهايي هم‌چون بازار وکیل، مسجد وکیل، ارگ کریم خانی و حمام وکیل را بنا نمود.
از دیگر اقدامات سازنده وی ساخت باغ نظر، باغ جهان نما، ایجاد دیوار و عمارت براي بقعه چهل تنان، سنگ قبر شاه شجاع، ایجاد حصار و گذاشتن سنگ مرمر برای آرامگاه حافظ، همچنین ساخت امارتی برای آرامگاه سعدی و روانه کردن آب رکن آباد به سوی شهر می توان نام برد. او به خوشنويسي، نقاشي و موسيقي نیز توجه ويژه داشت.
كريم‌خان در 13 صفر سال 1193 هـ.ق برابر با 1799 م درگذشت. او را در عمارت كلاه فرنگي به‌خاك سپردند.
پس از مرگش بزرگترین پسرش ابوالفتح خان به فرمانروایی رسید.
