2- امروزه به لحاظ اجتماعی باید صحبت از یک بیم اجتماعی/ هراس اجتماعی/ نگرانی اجتماعی کنیم در واقع باید گفت جامعه ما که در شرایط مختلف بحران های گوناگون را پشت سر گذاشته است، در برخورد با شیوع و اپیدمی ویروس کرونا گرفتار یک نگرانی عمومی اجتماعی شده است. شاید اولین سوال این باشد که چرا؟ برخی از همکاران این موضوع را با بسیاری از حوادث دیگر نظیر تعداد کشته شدگان در تصادفات جاده ای مقایسه می کنند، به نظر می رسد این قیاس، قیاسی مع الفارق است، اولا این حوادث جنبه بین المللی ندارد و نداشته، در حالیکه اپیدمی و شیوع ویروس کرونا جنبه جهانی پیدا کرده است و هر روز بر ابعاد آن افزوده می شود، ثانیا متاسفانه ذهن ما ایرانیان به کشتگان تصادفات جاده ای عادت کرده است، گویی آن را به عنوان بخش اجتناب ناپذیر از زندگی در ایران پذیرفته ایم. لذا هراس و نگرانی بطور طبیعی بخش های گوناگون جامعه را فرا گرفته است، مساله مهم شیوه برخورد ما با این نگرانی عمومی است، اگر این نگرانی ما را هوشیار تر و آگاه تر و محتاط تر در سبک زندگی و در برخورد با شیوع بیماری کرونا کند می تواند فرصت تلقی گردد، اما چنانچه این هراس و نگرانی باعث ضربه زدن به ابعاد روانی و اجتماعی زندگی می گردد. قطعا مضر است، و کارکرد منفی دارد.

3- یکی از راه های برخورد با این بیم اجتماعی، صداقت در اطلاع رسانی و مهمتر باور مردم به این که مراجع تصمیم گیر و تصمیم ساز برخوردار از یک کنش صادقانه می باشند. وظیفه نخبگان علمی، فرهنگی و هنری و سیاسی در این زمینه بیشتر از بقیه افراد جامعه است، تا زمانیکه این باور تبدیل به یک فرهنگ عمومی نشده باشد گویی مسئولان باید در دو جبهه مبارزه کنند از سویی با ویروس و شیوع آن و از سویی با اطلاع رسانی های غیر صادقانه و گاه مغرضانه.

4- تلاش کادر بهداشت و درمان شایسته تقدیر است. به لحاظ اجتماعی، رفتار های ایثارگرانه همواره باعث تقویت سرمایه اجتماعی و مهمترین رکن آن اعتماد اجتماعی می شود. صادقانه باید اعتراف کرد که بسیاری از مسائل در گذشته مثل بحث کارت خوان از سوی پزشکان، باعث کاهش سرمایه اجتماعی این قشر زحمت کش و ضروری جامعه شده است، گرچه هنوز انتقادات فراوانی وجود دارد، اما قطعا رفتار و کنش فداکارانه پرستاران و پزشکان در این مدت باعث تغییر بسیاری از نگاه های مردم نسبت به آنها شده است، به واقع باید گفت دست مریزاد.

5- یکی از وظایف مهم همه‌ انسان ها در شرایط بحران های طبیعی و اجتماعی و زیستی، حفظ آرامش است، آرامش هم دارای ابعاد اجتماعی / روانی و فردی است. در واقع نوعی مهارت اجتماعی است که انسان ها در طی فرایند جامعه پذیری فرا می گیرند، که چگونه به خود و اطرافیان آرامش دهند، در واقع حفظ آرامش فردی و اجتماعی زمینه‌ی تإثیرگذاری و تإثیرپذیری است. چرا که در شرایط اضطراب فردی و اجتماعی هرگونه کنشگری صحیح از انسان ها سلب می‌گردد، بر اساس آموزه های قرآنی آرامش نه صفت عقل که به قلب و دل انسان مربوط است، که مهم ترین راه رسیدن به آن یادآوری خداوند، اتکاء به او و باور به حضور او در همه ی مراحل است، «الا بذکر الله تطمان القلوب».

6- البته بلافاصله باید ذکر کرد حفظ آرامش فردی و اجتماعی و پرهیز از اضطراب نباید منجر به عادی شدن و عادی جلوه دادن امور شود. چرا که در شرایط عادی و طبیعی بسیاری از رفتارهای احتیاط آمیز و بهداشتی که انسان ها در این وضعیت انجام می دهند صورت نمی گیرد و حتی دستگاه های خدماتی و حاکمیتی نیز رفتارهایشان عوض می شود. عادی شدن امور در شرایطی که هنوز خطر شیوع ویروس و اپیدمی شدن آن رفع نشد، می تواند، شرایط را بحرانی تر کند.

7- تغییر رفتار و کنش نیز یکی از مباحث مهم اجتماعی در شرایط بحرانی می باشد. دست ندادن، روبوسی نکردن، پرت نکردن آب دهان، استفاده از دستمال کاغذی در هنگام عطسه و سرفه، رعایت کردن فاصله هنگام مکالمه و مراوده با دیگران، پرهیز از حضور در مکان های شلوغ، شستن دست و صورت و تنه نزدن به دیگران و ... توصیه هایی است که در این شرایط همواره تأکید می شود، که عدم رعایت آنها نه تنها خود بلکه خانواده و دیگران را هم گرفتار می کند و باعث شیوع بیشتر ویروس می گردد. در واقع باید گفت بسیاری از توصیه های ایجابی و سلبی در این شرایط می تواند به سبک زندگی ما تبدیل شود و این نیز خود مهارت اجتماعی است که بدون صدمه زدن به زندگی اجتماعی بتوانیم بسیاری از عادات و رسوم اجتماعی خود را تغییر دهیم.

8- همان طور که گفته شد در شرایط بحرانی با غلبه اضطراب اجتماعی، رفتارهایی از انسان‌ها سر می‌زند که انتظار نیست، حرص و ولع افراد برای خرید و نگهداری بیش از حد نیاز و مصرف ماسک، مواد ضدعفونی کننده که متاسفانه منجر به سوء استفاده برخی از افراد در این زمینه شده است، ضمن آنکه لازم است دستگاه حکومتی توزیع کننده و نظارت کننده برای حفظ آرامش جامعه تولید، توزیع و نظارت را به خوبی سامان‌دهی کنند تا هیچ گونه نگرانی از این بابت بر روح و روان مردم مستولی نگردد، از مردم انتظار است که بیش از حد نیاز خریداری نکنند. چرا که در این شرایط که غالباً رفتارهایی که نشان های انسجام اجتماعی در آن است مشاهده می شود.